Schizofrenie uit zich door een groot aantal symptomen die het dagelijkse leven van de getroffen persoon op verschillende manieren kunnen beïnvloeden. Vroeger werden in diagnostische handboeken zoals het DSM-IV en de ICD-10 deze complexe psychische stoornis in verschillende subtypes geclassificeerd, waaronder ook de ongedifferentieerde schizofrenie.
Met de publicatie van het DSM-5 zijn deze subtypes echter verlaten vanwege hun beperkte consistentie en diagnostische waarde. In de moderne diagnostiek wordt schizofrenie algemeen als één term gebruikt, zonder verdere onderverdelingen.
Ondanks deze ontwikkeling kijken we in dit artikel naar de traditionele classificatie om een beter begrip van de ongedifferentieerde schizofrenie te krijgen. Ga met ons mee op deze reis!
De Symptomen
Zoals eerder genoemd, zijn er zowel positieve als negatieve symptomen. De positieve symptomen zijn onder andere:
- Waanideeën
- Hallucinaties
- Gedesorganiseerde spraak en gedrag
De negatieve symptomen omvatten:
- Onvermogen om plezier te ervaren (Anhedonie)
- Gebrek aan interesse in sociale relaties (A-sociaal gedrag)
- Vermindering van emotionele expressie (affectieve vervlakking)
- Verlies of afname van spreek- en denkvermogen (Alogie)
- Gebrek aan initiatief of motivatie voor doelgericht gedrag (Abulie)
Ongedifferentieerde Schizofrenie: de Oorzaken
De oorzaken van ongedifferentieerde schizofrenie zijn niet volledig bekend. Er wordt echter gewezen op de volgende risicofactoren:
- De ziekte wordt in verband gebracht met een onevenwicht in het dopamineniveau.
- Een laag geboortegewicht en zuurstoftekort kunnen een rol spelen.
- De kans op schizofrenie is groter als een familielid het heeft. Bij tweelingen is de kans groot dat beide worden getroffen.
- Er is waargenomen dat bepaalde personen met schizofrenie veranderingen in de hersenstructuur en neuronale verbindingen hebben.
- Overmatig drugsgebruik, zoals cannabis, cocaïne, LSD of amfetaminen, verhoogt het risico op schizofrenie, vooral bij jongeren en jongvolwassenen.
- Ook al veroorzaken ze de ziekte niet direct, kunnen trauma’s of stressvolle situaties, zoals overlijden van dierbaren, scheidingen of ervaringen van lichamelijk, emotioneel of seksueel misbruik, de ziekte opwekken.
Ongedifferentieerde Schizofrenie, een Onderdeel van het Spectrum
In de vierde versie van het DSM wordt ongedifferentieerde schizofrenie beschreven als een vorm die voldoet aan criterium A (positieve en negatieve symptomen), maar niet aan de diagnosecriteria voor de paranoïde, gedesorganiseerde of katatonische varianten. Daarom draagt ze de naam ‘ongedifferentieerd’, omdat ze zich niet duidelijk van de andere varianten onderscheidt.
Hoewel de ICD-10 het op vergelijkbare wijze definieert als het DSM-IV, voegt deze organisatie toe dat ongedifferentieerde schizofrenie meerdere criteria in de andere categorieën kan vervullen, zonder dat een van de kenmerken, die een specifiek type definiëren, bijzonder uitgesproken is. Met andere woorden, het heeft kenmerken van alle classificaties, maar past in geen enkele specifieke categorie.
Behandeling van Ongedifferentieerde Schizofrenie
In het algemeen wordt ongedifferentieerde schizofrenie behandeld zoals elke andere schizofrene aandoening. Het doel is de symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven van de patiënten te verbeteren. De belangrijkste maatregelen zijn volgens de Mayo Clinic de volgende:
Antipsychotica
Het doel van deze behandeling is de symptomen te verminderen. Afhankelijk van het geval kunnen antipsychotica van de eerste generatie (chlorpromazine, flufenazine, haloperidol, perfenazine) of de tweede generatie (clozapine, iloperidon, aripiprazol, risperidon, ziprazidon) worden voorgeschreven.
Psychosociale Interventies
N naast de medicamenteuze behandeling worden ook sociale en psychologische interventies aangeraden. Deze zijn erop gericht:
- Het bieden van psycho-educatie, ondersteuning, coping-strategieën en stresstverminderingstechnieken aan families.
- Het helpen van patiënten om de stress en emotionele veranderingen die ze ervaren aan te pakken. Bovendien leren ze disfunctionele denkpatronen te herkennen en te overwinnen.
- Het ondersteunen van mensen met schizofrenie in het voorbereiden op, vinden en behouden van een baan. Als ze kunnen werken, voelen ze zich productief en waardevol voor de samenleving.
- Het verbeteren van communicatie en interactie met anderen, zodat patiënten zich beter kunnen integreren in de gemeenschap en isolatie kunnen voorkomen.
Een Sleutel tot Begrip van de Complexiteit van de Aandoening
Hoewel het ongedifferentieerde type schizofrenie niet meer in het DSM-5 is opgenomen, speelde het eerder een belangrijke rol in het begrijpen van de verscheidenheid en complexiteit van de aandoening. De oorzaken van schizofrenie zijn niet exact bepaald, maar men neemt aan dat het ontstaan te maken heeft met een combinatie van genetische en omgevingsfactoren.
De behandeling omvat meestal een combinatie van psychofarmaca en psychosociale interventies. Op deze manier worden de symptomen verminderd en wordt de levenskwaliteit van patiënten verbeterd. Een holistische en geïndividualiseerde aanpak is de sleutel om dit complexe ziektebeeld te begrijpen en adequaat te behandelen.
